Drainage
In de Groene Ster is de ‘grote zonneweide’ met strandje aan het water, een gebied van ca. 4,3 ha, voor vele bezoekers de meest favoriete plek voor dagrecreatie. Temeer omdat daar speciaal voor kleine kinderen een afgeschermd watergebied is gecreëerd en de weide voorzien is van speelattributen (zie Figuur 1 en Figuur 2).

Figuur 1 overzicht grote zonneweide

Figuur 2 grote zonneweide tijdens zomerse dag
Deze locatie is ook zeer in trek bij (meerdaagse) festivals om juist op die locatie het hoofdpodium of haar topattractie te situeren. Omdat het gehele gebied van de Groene Ster uit laagveen bestaat is er bij een periode van wisselvallig weer al gauw sprake van enige mate van wateroverlast (zie Figuur 3).

Figuur 3 wateroverlast op de grote zonneweide
Echter door de intensivering van grote (meerdaagse) festivals sinds 2014 is op deze locatie zelfs sprake van excessieve wateroverlast. Vooral tijdens en na festivals kan sprake zijn van een totale destructie van het terrein (zie Figuur 4 en Figuur 5) waarbij ondanks forse hersteloperaties het nog minstens een half jaar kan duren eer dat het gebied voor het gangbare publiek weer fatsoenlijk bruikbaar is (zie Figuur 6). De kwaliteit van de grasweiden gaat hierdoor zienderogen achteruit en hersteld maar moeizaam (verschraling en verdichting van de toplaag).

Figuur 4 zonneweide na Psy-Fi 2015

Figuur 5 noordelijk gedeelte grote zonneweide na Psy-Fi 2015

Figuur 6 begin april 2016, 7 maanden na Psy-Fi 2015
In 2016 heeft de gemeente Leeuwarden besloten het probleem van deze wateroverlast structureel aan te pakken door de grote zonneweide te voorzien van een nieuw drainagesysteem. Op 24 mei 2016 is de ‘grote zonneweide’ voorzien van drainage op een diepte van ongeveer 50 cm onder het maaiveld (zie Figuur 7 en Figuur 8 ).

Figuur 7 aanleg drainage; kettinggraver

Figuur 8 Drainage sleuven
Het eerste festival dat gebruik zou gaan maken van het terrein dat was voorzien van de nieuwe drainage, was Psy-Fi (periode 12 aug t/m 8 sept 2016). Psy-Fi maakt als enige festival gebruik van eigen ontworpen en zelf gebouwde podia. Het verschil met andere festivals is het gebruik van vele grote palen waarmee podia en danslocaties worden gebouwd. Tientallen palen (schatting ruim 50) met een lengte van ruim 10 meter en een diameter 30 cm, welke zo’n 2 meter de grond ingaan. Al deze palen worden getuit met meerdere spanbanden en stalen grondankers van ruim 1 meter lengte. Zie Figuur 9 en Figuur 10.

Figuur 9 ontwerp mainstage Psy-Fi 2016

Figuur 10 palen 2 meter diep; mainstage Psy-Fi 2016 op grote zonneweide
De andere festivals maken doorgaans gebruik van standaard of prefab podia die een zodanige type verankering hebben dat geen gaten in de grond hoeven te worden geboord. Zie Figuur 11.

Figuur 11 voorbeeld van verankering podia bij ander festival; geen gebruik van grondankers e.d.
Bij de vergunningsaanvraag van Psy-Fi 2016 heeft de Stichting Groene Ster Duurzaam (GSD) een zogenaamde zienswijze ingediend waarbij de gemeente werd verzocht waarborgen in te bouwen opdat zou worden voorkomen dat, gelet op de type constructie van de Psy-Fi podia, schade ontstaat aan het drainagesysteem. De gemeente heeft maatregelen voorgeschreven in de vergunning (zie Figuur 12).

Figuur 12 voorgeschreven maatregelen uit evenementenvergunning nr. 11011497 d.d. 20 juli 2016
Bij de aanvang van de bouw van Psy-Fi op 15 aug 2016 bleek geen uitvoering te worden gegeven aan de bepalingen zoals die in de vergunning ter zake van de drainage was voorgeschreven. Kon ook niet want de ligging van de drainage was bij niemand bekend. Zoals later bleek is deze bij de aanleg ook nooit vastgesteld m.b.v. een zogenaamd GPS-drainageplan (bron: Friesland Drain). Voor diezelfde dag nog is een bedrijf ingehuurd om a.d.h.v. speciale meetapparatuur alsnog de locatie van de drainage te achterhalen. Dat is maar zéér ten dele gelukt (niet alles kon worden gemeten en er is veel gegokt en zelfs gebruik gemaakt van een wichelroede). Daarnaast was er nauwelijks samenwerking en coördinatie tussen de meetploeg en de bouwploeg van de podia. De voorgeschreven supervisie vanuit de gemeente was niet aanwezig. Op verschillende plaatsen is die dag de drainage geraakt en beschadigd. Zie voorbeelden Figuur 13 en Figuur 14

Figuur 13 opgegraven drainage tijdens bouw mainstage Psy-Fi 2016

Figuur 14 schade door proefboringen
Na het festival had de Psy-Fi organisatie de plicht zorg te dragen voor herstel van de beschadigde drainage. De gemeente heeft later aangegeven dat de schade door een loonbedrijf is hersteld in opdracht van de festivalorganisatie. GSD heeft kunnen vast stellen dat herstel van de schade niet heeft plaatsgevonden.
Bij een latere WOB-procedure (geïnitieerd door GSD) en de daaruit weer voortvloeiende bezwaarprocedure om uiteindelijk de ligging van drainage te achterhalen, is gebleken dat geen van de betrokken partijen in staat is een nauwkeurig overzicht van de drainage te produceren. Slechts een schematische schets bleek het hoogst haalbare te zijn (zie Figuur 15).

Figuur 15 schetsmatig overzicht ligging drainage; de meeste leidingen lopen in een bocht
Toezeggingen van de gemeente Leeuwarden dat in het voorjaar van 2017, maar zeker vóór het eerstvolgende festival in begin juni 2017 (zijnde Promised Land), de ligging van de drainage alsnog zal worden vastgesteld, zijn NIET uitgevoerd.
De maatregelen welke in de vergunning voor Promised Land 2017 zijn opgenomen ter voorkoming van schade aan het drainagesysteem zijn niet uitgevoerd. Zie voorschrift en reactie gemeente Leeuwarden over maatregelen ter voorkoming van voorkomen schade aan drainage in onderstaande Figuur 16 en Figuur 17.

Figuur 16 veranderde policy gemeente Leeuwarden

Figuur 17 merkwaardige reactie gem. LWD; klic heeft niets te maken met feitelijke ligging drainage
Op locatie van de drainage is tijdens de bouw van Promised Land een tent geplaatst met een verankering van 80 pennen en palen met een diepte van 1 meter. De bouwploeg was in het geheel niet op de hoogte van de aanwezigheid van een drainagesysteem. Zie Figuur 18.

Figuur 18 Verankering op terrein waar drainage ligt. DIepte verankering 1 meter; diepte drainage 50 cm
Samenvatting:
- de ligging van de drainage is tot op heden onbekend;
- het is niet mogelijk om de positie van de drainage alsnog exact te bepalen vanwege verstoring van het GPS-signaal door omliggende begroeiing van bosschages (bron: gesprekken met Friesland Drain d.d. 4 januari 2017); om die reden is op 24 mei 2016 tijdens de aanleg van de drainage geen GPS-drainageplan gegenereerd;
- de drainageleidingen zijn gelegd in krommingen en ondergrondse aftakkingen (T-stukken) bevatten vanwege bomen en ligging van omliggende sloten waarop moet worden afgewaterd. Daardoor is herleiding vanuit de eindstukken van de drainage niet mogelijk (bron: zelfde gesprek met Friesland Drain);
- Psy-Fi (met name) gebruikt op intensieve wijze bodem penetrerende middelen om haar podia te bouwen die een diepte hebben van 1 tot 2 meter. De drainage ligt op een diepte van gemiddeld 50 cm;
- het is nu twee maal gebleken, ondanks vele waarschuwingen d.m.v. indiening van zienswijzen bij vergunningsaanvragen, dat de gemeente Leeuwarden niet in staat is afdoende maatregelen te treffen en daarop toe te zien dat wordt voorkomen dat schade ontstaat aan het drainagesysteem bij de bouw van podia op de ‘grote zonneweide’.